ប្រសូត្រនៅថ្ងៃទី ២០ ខែតុលា ឆ្នាំ១៨១៩ នៅក្នុងទីក្រុងមួយក្នុងភូមិភាគខាងត្បូងនៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង។ ព្រះបិតារបស់ព្រះអង្គបានចែកស្ថាន កាលពីព្រះនៅក្មេងវ័យ។ ព្រះអង្គត្រូវបានគេចិញ្ចឹមបីបាច់រក្សាដោយព្រះបិតុលារបស់ទ្រង់ ដែលបានដាក់ទ្រង់ឲ្យរៀនកាលពីបឋមវ័យ។លោកគ្រូរបស់ព្រះអង្គបានដឹងយ៉ាងរហ័សពីសមត្ថភាព
ដ៏អស្ចារ្យរបស់ទ្រង់ ហើយយល់ថា គាត់គ្មានសមត្ថភាពក្នុងការបង្រៀនកុមារដ៏ចំលែកអស្ចារ្យដូចទ្រង់នេះឡើយ។ព្រះបបត្រូវបានទទួលទាយជ្ជទានដោយព្រះជា
ម្ចាស់ចំណេះដឹងពីធម្មជាតិ។
បានប្រសូត្រនៅក្នុងឆ្នាំ១៨១៧ ក្នុងទីក្រុងតេអ៊ីរ៉ង់ នៃប្រទេសអ៊ីរ៉ង់។ តាំងពី បឋមវ័យ ព្រះអង្គបានបង្ហាញនូវភាពអស្ចារ្យ។ ព្រះអង្គមិនចាំបាច់ទៅសាលារៀនទេព្រះ
អង្គត្រូវ បានផ្តល់ទាយជ្ជទានដោយព្រះជាម្ចាស់តាំងពីកំណើត។ ព្រះបាហាអ៊ុលឡហ៍ទ្រង់បានប្រសូត្រ ចេញពីគ្រួសារអភិជន ហើយនៅពេលដែលព្រះអង្គនៅវ័យ
យុវជន ព្រះអង្គត្រូវបានប្រទាននូវ ឋានៈ ក្នុងតុលាការនៃព្រះរាជវាំង ប៉ុន្តែព្រះអង្គទ្រង់បដិសេធ មិនទទួលយក។ ព្រះអង្គមានព្រះរាជបំណងបូជាពេលវេលារបស់
ទ្រង់ ដើម្បីជួយដល់អ្នកដែល ត្រូវគេជិះជាន់ អ្នកជំងឺ អ្នកក្រក្រី ហើយទ្រង់ជួយជ្រោមជ្រែង នូវយុត្តិធម៌ ។ ទាំងនេះហើយជាសេចក្តីស្រលាញ់របស់ព្រះអង្គចំពោះ
មនុស្សជាតិ។
បានប្រសូត្រនារាត្រីដែលព្រះបបទ្រង់ប្រកាសនូវ បេសកកម្មរបស់ព្រះអង្គ ក្នុងឆ្នាំ១៨៤៤ ហើយទ្រង់យាងទៅកាន់ឋានសួគ៌វិញ នៅក្នុងព្រះជន្ម ៧៧ព្រះវស្សា ក្នុង
ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩២១។ ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍ បានអប់រំអង្គពិសិដ្ឋអាប់ឌុលបាហាដោយខ្លួនព្រះអង្គផ្ទាល់ ដើម្បីឲ្យទ្រង់មានគ្រប់គុណសម្បត្តិជាបាហៃពិត។ ព្រះអង្គគឺ
ជាទាយទាយជ្ជទានមួយដ៏មានតំលៃឥតគណនា ដែលបានផ្តល់ទៅដល់មនុស្សជាតិ ព្រះអង្គគឺជាគំរូដ៏ល្អឥតខ្ចោះចំពោះសាសនិកបាហៃគ្រប់រូបជាអ្នកដែលយើងរៀន
អំពី គុណសម្បត្តិ ផ្នែកព្រលឹងវិញ្ញាណដូចជាសេកច្តីស្រលាញ់ មេត្តាធម៌ ភាពអត់ធ្មត់ជាដើម ដែលព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍ចង់ឲ្យមនុស្សជាតិទាំងអស់មានគ្រប់ៗគ្នា។
បន្ទាប់ពីមរណ:ភាពរបស់អង្គពិសិដ្ឋអាប់ឌុលបាហានៅក្នុងឆ្នាំ១៩២១មក ភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់សហគមន៏បាហៃបានឆ្លងចូលដំណាក់កាលវិវត្តន៏ថ្មីមួយ
ដែលចេញពីសណ្តាប់ធ្នាប់ការគ្រប់គ្រងពីបុគ្គលទៅកាន់ការគ្រប់គ្រងដែលបង្កើត(សរសរស្តមភ្លោះ)របស់ភាពជាអ្នកគាំពារហើយនិងធម្មសភាយុត្តិធម៏សកល។
សណ្តាប់ធ្នាប់គ្រប់គ្រងនេះគឺត្រូវបានដឹងមុនដំបូងដោយព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍នៅក្នុងគម្ពីច្បាប់របស់ទ្រង់ហើយត្រូវបានគេធ្វើអោយចេញជារូបរាងឡើងកាន់តែច្បាស់
ដោយអង្គពិសិដ្ឋអាប់ឌុលបាហាដែលនៅក្នុងបណ្តាំនិងមរតកសាសន៏របស់ទ្រង់។ នៅក្នុងឯកសារនេះអង្គពិសិដ្ឋអាប់ឌុលបាហាបានតែងតាំងចៅប្រុសច្បងរបស់ទ្រង់
គឺលោកសូហ្គីអែហ្វិនឌីជាអ្នកគាំពាររបស់សាសនាបាហៃហើយផងដែរនោះទ្រង់បានចងុលបង្ហាញពីការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសធម្មសភាយុត្តិធម៏សកល នាពេល
អនាគតដែលជាស្ថាប័ននិតិបញ្ញាត្តិដែលអ្នកគាំពារត្រូវធ្វើជា”អ្នកដឹកនាំគួរឲ្យគោរពហើយក៏ជាសមាជិកដែលមានចរិកលក្ខណ:ប្លែកពីគេអស់មួយជីវិត”។
ធម្មសភាយុត្តិធម៌សកលត្រូវបានចាប់ផ្តើមដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៦៣ ដោយសមាជិកនៃស្ថាប័នដឹកនាំសហគមន៍បាហៃប្រចាំប្រទេសនិមួយៗជុំវិញពិភពលោក ដែល
ស្ថិតក្នុងបរិយាកាសឆ្លុះបញ្ចាំងដ៏ស៊ីជម្រៅ ហើយនិងការសូត្រធម៌ប្រកបដោយភាពជឿជាក់បំផុត ដែលបានជ្រើសរើសបុគ្គល៩រូបពីក្នុងចំណោមបាហៃពិភពលោក
ជាសមាជិកនៃស្ថាប័នកំពូលនេះ។ ប្រព័ន្ធបោះឆ្នោតបាហៃប្រព្រឹត្តិទៅជាលក្ខណៈសម្ងាត់ ហើយពុំបានអនុញ្ញាត្តឲ្យមានការជ្រើសរើសឲ្យឈរឈ្មោះនិងការបង្ហាញ
វត្តមានបេក្ខជនសម្រាប់ឲ្យគេបោះឆ្នោតនោះទេ ដោយហេតុនេះការផ្តល់សេរីភាពពេញលេញនៃជំរើសចំពោះអ្នកបោះឆ្នោតម្នាក់ៗហើយនិងការចៀសវាងការប្រកាន់
បក្សពួកនិងអាកប្បកិរិយាប្រើអំណាចដែលជាចរិកនៃការបោះឆ្នោតរបស់គណបក្សនយោបាយ។ ការបោះឆ្នោតរបស់ធម្មសភាយុត្តិធម៌សកលតែងតែប្រារព្ធធ្វើឡើង
រៀងរាល់៥ឆ្នាំម្តងក្នុងបរិយាកាសប្រកបដោយស្មារតីនិងការឧទ្ទិសខ្លួនប្រកបដោយភាពជឿជាក់។នៅពេលថ្មីៗនេះសន្និបាតអន្តរជាតិប្រារព្ធធ្វើនៅខែមេសាឆ្នាំ២០០៨
ដោយគណ:ប្រតិភូជាង១៦០សហគមន៍បាហៃប្រចាំប្រទេសដែលបានចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ។ ដោយបានចែងលក្ខខណ្ឌដោយព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍នោះ
អសនៈរបស់ធម្មសភាយុត្តិធម៌មានទីតាំងនៅលើភ្នំខាមែលនៅក្នុងទីក្រុងហៃហ្វានៃប្រទេសអ៊ីស្រាអែល ដែលស្ថិតនៅជិតបង្កើយនឹងទីសក្ការបូជារបស់ព្រះបបនិង
ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍។
ដូចគ្នានឹងករណីរបស់សាសនាពិភពលោកបីផ្សេងទៀតដែរ (សាសនាជ្វីប គ្រឹស្ត និងអ៊ីស្លាម) វាគឺជាចំណងនៃស្ថានភាពប្រវត្តិសាស្ត្រដែលចងភ្ជាប់ជំនឿបាហៃ
ទៅនឹងដែនដីពិសិដ្ឋ។ គេហដ្ឋាន ហើយនិងទីកន្លែងដទៃទៀតជាប់ទាក់ទងជាមួយនិងការនិរទេសរបស់ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍ និងអង្គពិសិដ្ឋអាប់ឌុលបាហានៅ
ពេលនេះត្រូវបានរៀបចំឡើងវិញប្រកបដោយក្តីស្រឡាញ់ ដោយសហគមន៍បាហៃ។ រៀងរាល់ឆ្នាំ មានបាហៃរាប់ពាន់នាក់ទៅទស្សនាក្រុងហៃហ្វា និងទីកន្លែងជុំវិញ
នោះ ក្នុងនាមជាអ្នកធម្មយាត្រា និងមានសិទ្ធិជាពិសេសក្នុងការចូលទៅទស្សនាទីកន្លែងទាំងនេះ ដោយមានការអមដំណើរពីអ្នកជំនឿផ្សេងទៀត ដែលមកពីគ្រប់
ទិសទីនៃពិភពលោក។ ចន្លោះពេល៥ឆ្នាំម្តង ប្រតិភូដែលត្រូវបានគេបោះឆ្នោតជាសមាជិកនៃសហគមន៍បាហៃក្នុងប្រទេសនិមួយៗមកជួបជុំគ្នានៅទីក្រុងហៃហ្វាដើម្បី
បោះឆ្នោតសមាជិកធម្មសភាយុត្តិធម៌សកល ដែលចាត់ចែងរៀបចំកិច្ចការអន្តរជាតិនៃជំនឿសាសនាពីអាសន:នៅលើភ្នំខាម៉ែល។បុគ្គលិករបស់ធម្មសភាយុត្តិធម៌
សកលមានបាហៃដែលស្ម័គ្រចិត្តមកពីទីកន្លែងនិងទឹកដីផ្សេងៗគ្នាជាច្រើនក្នុងពិភពលោក។ ការរស់នៅក្នុងតំបន់ហៃហ្វាសមាជិកបុគ្គលិកទាំងអស់ដែលបំរើដោយ
មានការអញ្ជើញមកបម្រើក្នុងអំឡុងពេលខុសៗគ្នា។
ពិភពរបស់ព្រះ
ពិភពរបស់ព្រះសាស្តា
ពិភពមនុស្ស
បន្ទាត់បញ្ឈរតភ្ជាប់បន្ទាត់ផ្តេកទាំងបី ក្នុងទិសដៅដូចគ្នា
ដែលព្រះបរមសាស្តាដ៏ពិសិដ្ឋរបស់ព្រះគ្រប់ព្រះអង្គបង្កើតការភ្ជាប់គ្នារវាង
ពិភពរបស់ព្រះ និង ពិភពរបស់មនុស្សដើម្បីបង្ហូរនូវគុណធម៌ក្នុងការ
អប់រំដល់មនុស្សជាតិនៅភពផែនដី។
រូបផ្កាយភ្លោះបង្ហាញនូវព្រះសាស្តាភ្លោះរបស់ព្រះនាយុគសម័យនេះគឺ
-ព្រះបប
-ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍
សាសនាបាហៃចាប់កំណើតតាំងពីឆ្នាំ១៨៤៤ដោយព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍ (១៨១៧-១៨៩២)ដែលជាអភិជនជនជាតិភើសៀន
ព្រះបប
ព្រះបាហាអ៊ុលឡាហ៍
អង្គពិសិដ្ឋអាប់ឌុលបាហា
អ្នកគាំពារ
ធម្មសភាយុត្តិធម៌សាកល
មជ្ឈមណ្ឌលបាហៃពិភពលោក
ធម្មសភាយុត្តិធម៌សកលគឺជាស្ថាប័
នអន្តរជាតិដ៏កំពូលក្នុងការដឹងនាំ
បាហៃទូទាំងពិភពលោក។
ភាពតែមួយនៃព្រះ,
ភាពតែមួយនៃមនុស្សជាតិ,
ភាពតែមួយនៃសាសនា
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាង ដោយសហគមន៍សាសនាបាហៃប្រចាំកម្ពុជា